René Vernooy uit Haalderen als kweker in Brazilië 'Dit land is zo mooi, je wilt gewoon niet weg'
AlgemeenTekst: Hans Schmeinck
Vele Betuwenaren zijn de afgelopen decennia naar het buitenland vertrokken. In deze rubriek delen ze hun ervaringen. Deze week: René Vernooy (59) uit Haalderen die met zijn uit Loo afkomstige vrouw Marijke Goris (58) al ruim 35 jaar in Brazilië leeft. ,,De corruptie hier is een groot probleem.''
Toen René en Marijke in 1981 naar Brazilie gingen hadden ze verkering. Hij was 22 en net klaar met de Middelbare Tuinbouwschool en zij, 21, kwam van de Botanische Analisten-opleiding in Wageningen. ,,We konden samen gaan werken op een rozenkwekerij in Holambra.'' Een samentrekking van Holland, Amerika en Brazilië en voortkomend uit een Nederlandse nederzetting die ontstond rondom een boerderij. Holambra ligt in het zuidoosten van het immense land in de staat Sao Paolo.
Het stel ging daarna bij andere telers in de regio aan de slag. ,,We wilden na drie ervaring hier terug naar Nederland, maar dat is niet gelukt, haha.'' Sterker nog, in 1988 begon René voor zichzelf. ,,Eerst een stuk land gehuurd en een jaar later al kochten we grond waarop we een kas van 2500 vierkante meter hebben geplaatst voor de teelt van Kaaps viooltjes en begonia's.''
Daarna was er de focus op potplanten en hibiscus. Hun bedrijf Panorama Flores (www.panoramaflores.com.br) is gegroeid naar vier hectare op twee locaties.
Tussentijds trouwden ze aldaar (1991) en werden hun kinderen geboren; Guido (in 1994), Jordi (1997) en Luan (1999). ,,Marijke trok zich daarna terug uit het bedrijf en is zich gaan verdiepen in antroposofie.'' Ofwel een spirituele filosofie, gericht op innerlijke ontwikkeling. Vanuit die 'leer' richtte het stel in 2004 een zogeheten Waldorf School op, voor kinderen van 2 tot 6 jaar. Marijke is handwerklerares. De school is gegroeid naar 180 leerlingen.
Economische crisis
,,Of het bevalt hier? Tja, als je het hier al ruim 35 jaar volhoudt, dan bevalt het zeker. Waarom? Het leefklimaat, de openheid van de Brazilianen, de zon, de vrijheid, de ruimte, niet te veel regeltjes enzovoorts.'' Niet alles is rozengeur en manenschijn. ,,Wat een groot probleem is de corruptie en de verschillen tussen rijk en arm. Bovendien zijn het staatsonderwijs en de gezondheidszorg erg slecht. Brazilië zit in een diepe economische crisis. Er zijn 13 miljoen werklozen en er is een begrotingstekort van acht procent.''
René en Marijke houden de moed erin. ,,In al die jaren hier hebben we al meer mee gemaakt, twee procent inflatie per dag, lege schappen in de supermarkten, bankrekening geconfisqueerd. Je moet hier zeer flexibel kunnen zijn. Toch blijft het een schitterend land.''
Op het gebied van waarden en normen en ethiek voelt hij zich nog Nederlander. ,,De Hollandse opvoeding heeft zeer veel waarde gehad.'' Zijn jaarlijkse trip naar Nederland is in april. ,,Vanwege de verjaardag van m'n moeder. Ze wordt dit jaar 97.'' Herinneringen aan Haalderen heeft René wel, maar niet veel. ,,Het dorp had niet veel te bieden. Ik voetbalde bij HAVO en schaatste op de kolken. En verder vond ik de kermissen leuk en het carnaval in Huissen.''
De 'kou en de donkere, lange winter in Nederland mist hij zeker niet. En hem/hen terug verwachten zal niet gebeuren. ,,Dit land is zo mooi, hier wil je gewoon niet weg.''
[streamer]
'Onze bankrekening werd geconfisqueerd, je moet zeer flexibel zijn'
