De Linge – de rivier
De Linge heeft twee gezichten. Van Doornenburg tot net boven Tiel loopt een vooral kaarsrechte wetering, van daar tot aan Gorinchem stroomt een meanderende rivier. Hoe zit dat? Heel kort.
Bijna drieduizend jaar terug takte bij het huidige Elst een zijarm van de toenmalige hoofdstroom van de Rijn af. Dat was de oorspronkelijke Linge, de ‘oer-Linge’. Hij liep vanaf Elst richting Tiel. En vandaar via Geldermalsen en Leerdam naar Gorinchem, zoals hij dat daar ook nu nog doet. Voor alle duidelijkheid: die plaatsen waren er toen nog niet.
Rond honderd jaar voor Christus splitste zich net onder Lobith een nieuwe tak van de Rijn af, de Waal. Die sneed tot aan Tiel de meanders van de oer-Linge af en volgde verder min of meer de eerder door die oudere tak gekozen loop.
Zo rond 400 na Christus was er bij Tiel opnieuw een afsplitsing. Een deel van het rivierwater stroomde in zuidwestelijke richting af: het volgde de koers die de Waal daar nu ook nog kiest. De Linge werd een zijtak van de Waal.
Daar waar de Linge aftakte, ontstond een zandbank. De Tielenaren legden daar in 1304 een dam. De Linge werd een dode rivierarm, de Dode Linge. Die kwam bij Zoelen weer volop tot leven: hij werd daar verbonden met de uit de Neder-Betuwe komende, volop kwel- en regenwater aanvoerende ‘Landwetering'. Van Zoelen tot aan Gorinchem is de loop van de Linge nog altijd min of meer die van de ‘oer-Linge'.
Volgende keer het verhaal van de wetering.