Fort Pannerden krijgt kunstwerk op 150e verjaardag
AlgemeenDOORNENBURG – Fort Pannerden is een kroonjuweel rijker. ‘De Braga’, een schilderij van Joes Wanders, is een cadeau aan het 150-jarige fort. Zaterdag 23 juli presenteerde de kunstenaar het werk aan genodigden van de marine en de gemeente Lingewaard.
Door Susan Wiendels
Op het schilderij van 140 bij 80 centimeter is het fort te zien op 11 mei 1940. Linksboven nadert een Duits vliegtuig, daaronder ligt de rivierkannoneerboot Hr. Ms. Braga.
De creatie en verwerving van het schilderij werden mogelijk gemaakt door bijdragen van de gemeente Lingewaard en door de verkoop van de Marine Kalender. Deze kalender is samengesteld en beschikbaar gesteld door oud-marinemilitair Johannes Kauw.
Ruim twee jaar aan onderzoek en schilderen gingen vooraf aan de waarheidsgetrouwe weergave. Het was Johannes Kauw die Joes Wanders in 2020 benaderde om een schilderij te maken ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van Fort Pannerden. Dat hij bij Wanders uitkwam, was geen wonder. De in Hongarije woonachtige kunstenaar is één van de bekendste maritieme schilders van ons land. Zijn olieverfschilderijen van historische zeeslagen zijn te zien in musea over de hele wereld. Joes Wanders: “Voordat ik de eerste schets op het doek zette, moest het tafereel zich in mijn hoofd ontvouwen. Naast de informatie van Johannes ging ik op zoek naar andere bronnen zoals krantenberichten van 11 mei 1940. Tijdens zo’n zoekactie probeer ik me in te leveren wat er zich die dag heeft afgespeeld. Hoe was het weer? Wat was het tijdstip van de capitulatie? Wat was de opdracht van de commandant van het fort en de commandant van de Hr. Ms. Braga? Welke sfeer moet de afbeelding uitstralen?” Wie is het schilderij aandachtig bekijkt, krijgt meteen antwoord op de laatste vraag. Ondanks de ernst van de situatie in de wereld, maakt het tafereel een haast vredige indruk. “Je ziet een vliegtuig dat misschien met motorpech een landing probeert in te zetten. Maar een goed verstaander heeft slechts een vliegtuig nodig en een grijze boot die in onnatuurlijk in het water ligt, om helaas de realiteit te zien.”
Nederlandse vlag
Rechts op het doek wappert nog wel de Nederlandse vlag. Een element dat hij op het laatste moment toevoegde. “Toen het schilderij af was, dacht ik ‘ik mis nog iets.’ Ik dacht aan een oud mannetje in Rotterdam op het moment dat daar mijn schilderij van het bombardement onthuld werd. Hij mompelde: ‘Er ontbreekt nog iets. Er hing een vlag met een hakenkruis onder de brug.’ Toen wist ik het: de capitulatie was nog geen feit. Ik heb mijn geschilderkist gepakt en alsnog de driekleur gehesen.”
Levendiger dan ooit
Ben Verfürden, voorzitter stichting tot instandhouding Beheer van Fort Pannerden, toonde zich enorm verguld met het schilderij en de status van het Fort. “Anderhalve eeuw. Ons fort is bejaard, maar levendiger dan ooit. Dat we in 2021 een geregistreerd museum werden was al geweldig, dat we als onderdeel van de Hollandse Waterlinies ook nog eens uitgeroepen zijn tot Unesco Werelderfgoed is de kers op de taart. We zijn een echt beleeffort geworden voor jong en oud met verschillende educatieve en interactieve elementen.”
3D-tentoonstelling
Het kunstwerk is vanaf heden voor iedereen te bewonderen in het rijksmonument en werelderfgoed. Daarnaast is een interessante expositie te zien over de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Fort Pannerden. In de expositie wordt stil gestaan bij het feit dat het fort als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie Unesco werelderfgoed is geworden. Gisteren kwam daar ook een 3D-tentoonstelling bij van de Waterlinie, waarin ook Fort Pannerden in 3D is te zien. Het fort is tot eind september van dinsdag tot en met zondag geopend. Informatie: www.fortpannerden.eu.